Overal in het landschap van Puglia zie je ze terug: lage, droge muurtjes van kalksteen, met de hand gestapeld en zonder cement. Ze slingeren tussen olijfbomen, omzomen velden en scheiden percelen af. Deze zogenaamde “muretti a secco” zijn niet alleen functioneel, maar ook een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed. Ze vertellen verhalen over land, arbeid en gemeenschap. In 2018 werden ze zelfs erkend als immaterieel erfgoed door UNESCO – en terecht.
De techniek van droog stapelen bestaat al duizenden jaren. Zonder mortel of lijm worden stenen zorgvuldig op elkaar gelegd, zodat ze perfect in elkaar passen. Dit vraagt vakmanschap, geduld en oog voor detail. De muren zijn stevig, bestand tegen wind en regen, en laten tegelijk ruimte voor regenwater om weg te vloeien. Het is een voorbeeld van hoe mensen in harmonie met de natuur bouwen, met wat er voorhanden is.
De muurtjes zijn nooit zomaar afscheidingen geweest. Ze markeerden grenzen tussen families, beschermden gewassen tegen grazende dieren en hielden de bodem op zijn plek op hellingen. Maar ze zijn ook plekken van ontmoeting – waar buren elkaar spraken, kinderen op klommen en rustmomenten werden genomen tijdens het werk op het land. In een regio waar gemeenschap en traditie belangrijk zijn, maken deze muren deel uit van het sociale weefsel.
Ook in onze olijfgaarden zie je deze muurtjes terug. Ze vormen een stille maar sterke aanwezigheid tussen de bomen. Bij L’Oro Verde di Puglia vinden we het belangrijk dat dit erfgoed behouden blijft. Niet alleen uit respect voor het verleden, maar ook omdat het bijdraagt aan biodiversiteit. Tussen de stenen nestelen insecten en kleine dieren, wat het ecosysteem versterkt – en dat merk je uiteindelijk ook in de kwaliteit van de olijven.
Helaas is het vak van muurbouwer steeds zeldzamer. Jonge generaties trekken naar steden, en de kennis van het stapelen verdwijnt langzaam. Gelukkig zijn er initiatieven om dit vakmanschap levend te houden, bijvoorbeeld via opleidingen of door steun aan kleinschalige boeren. Ook wij steunen deze beweging, door met lokale vakmensen samen te werken die hun erfgoed beschermen door te blijven bouwen – steen voor steen.
Als je door Puglia reist en zo’n muurtje ziet, kijk er dan nog eens goed naar. Zie hoe elke steen met de hand is geplaatst, hoe de lijn van de muur zich voegt naar het land. Het zijn geen muren die verdelen, maar muren die verbinden. Ze vertellen het verhaal van een regio die trots is op haar erfgoed – net als onze olijfolie. Beide zijn puur, eerlijk en gebouwd om te blijven.
1. Waarvoor worden deze muurtjes gebruikt? Ze dienen als perceelafscheiding, steunmuur, windbreker en biodiversiteitszone.
2. Waarom zonder cement gebouwd? De stenen worden zo geplaatst dat ze in balans blijven. Het systeem is stevig en duurzaam, zonder moderne middelen.
3. Zijn deze muren typisch voor Puglia? Ja, vooral in de Valle d’Itria en Salento zie je ze overal in het landschap.
4. Worden ze nog steeds gebouwd? Ja, al neemt het aantal vakmensen af. Gelukkig zijn er programma’s om dit ambacht levend te houden.
5. Wat is de link met olijfolie? Ze staan tussen de olijfbomen, houden het landschap gezond en dragen bij aan de kwaliteit van de boomgaarden.
Neem contact op via https://loroverdedipuglia.com/contact/
Dutch Dutch 
English
